Ο αυτισμός είναι μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή της οποίας τα αίτια παραμένουν ακόμα άγνωστα. Το φάσμα του αυτισμού είναι ευρύ επομένως κάθε παιδί εμφανίζει διαφορετικά χαρακτηριστικά με διαφορετικό βαθμό σοβαρότητας. Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν δυσκολία στην επικοινωνία και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, έντονη ενασχόληση με συγκεκριμένες δραστηριότητες και στερεοτυπικές κινήσεις και ιδιαιτερότητα στη χρήση του λόγου. Η εικόνα που έχουν οι περισσότεροι για τα άτομα με αυτισμό είναι ότι προτιμούν να είναι απομονωμένα και δεν επιθυμούν την κοινωνική επαφή αλλά αυτός είναι μάλλον ένας μύθος παρά η πραγματικότητα.

Όπως θα προσεγγίζαμε κάποιον ο οποίος έρχεται από μια άλλη κουλτούρα και μιλάει μια ξένη γλώσσα, αντίστοιχα χρειάζεται να προσεγγίσουμε ένα παιδί με αυτισμό και το δικό του διαφορετικό κόσμο. Αρχικά, όπως μπορεί να είναι αδύνατο να καταλάβουμε τη γλώσσα και την κουλτούρα ενός «ξένου», έτσι μπορεί και η συμπεριφορά ενός παιδιού με αυτισμό να φαίνεται ακατανόητη. Τα παιδιά με αυτισμό αντιλαμβάνονται και επεξεργάζονται διαφορετικά όλες τις πληροφορίες που δέχονται μέσα από τις αισθήσεις τους, μπορεί να είναι «υπερευαίσθητα» ή να έχουν υπό-ευαισθησία σε απτικά, οπτικά, ηχητικά, κα ερεθίσματα. Ένα παιδί λοιπόν μπορεί να μην επιθυμεί σωματική επαφή, ένα άλλο να μην αντέχει καθημερινούς ήχους κι άλλο να απορροφάται από συγκεκριμένα οπτικά ερεθίσματα. Όσον αφορά την επικοινωνία, υπάρχουν άτομα με αυτισμό που έχουν φυσιολογικό λόγο και άλλα που δεν αναπτύσσουν ποτέ λόγο. Και στις δύο περιπτώσεις τα άτομα συνήθως βρίσκουν κάποιον τρόπο λεκτικό ή μη για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους ή να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους γύρω από τα πράγματα που τους ενδιαφέρουν.

Δυσκολεύονται ιδιαίτερα όμως να δείξουν ενδιαφέρον για τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων μέσα από τη συζήτηση γιατί δεν αντιλαμβάνονται ότι κάποιο άλλο άτομο έχει διαφορετικές σκέψεις ή συναισθήματα από τους ίδιους. Επιπλέον, λόγω αυτών των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους στην αντίληψη του κόσμου και την επικοινωνία, εκφράζουν τα συναισθήματά τους με διαφορετικό τρόπο. Κάποιες φορές τα παιδιά με αυτισμό εκφράζουν τη λύπη, το θυμό ή και τη χαρά τους με τρόπους που δεν είναι κοινωνικά αποδεκτοί. Ένα παιδί μπορεί να εμφανίσει επιθετικότητα, να έχει ένα έντονο ξέσπασμα ή και να εκφράσει ένα συναίσθημα χωρίς έναν για μας προφανή λόγο.

Βέβαια, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει πως ένα παιδί που χρειάζεται καθημερινά να προσαρμόζεται σε ένα διαφορετικό κόσμο νιώθει συχνά ματαίωση. Χρειάζεται αρκετή προσπάθεια και χρόνο ώστε να μπορέσουμε να συνάψουμε μια σχέση εμπιστοσύνης, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. Παρόλο αυτά, όπως ένας άνθρωπος από διαφορετική κουλτούρα θα μας μάθαινε πράγματα για τα δικά του ήθη και έθιμα, έτσι κι ένα άτομο με αυτισμό μας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο προτιμά να μαθαίνει, να εκφράζεται και να αλληλεπιδρά με τους άλλους. Η σχέση με τα άτομα με αυτισμό δεν είναι μονόδρομη…ναι μπορούμε να τα βοηθήσουμε να καταλάβουν πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και πώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητές τους για να ανταποκριθούν σε αυτόν αλλά χρειάζεται κι εμείς να είμαστε ανοιχτοί στο να μάθουμε και για τη δική τους εμπειρία. Ας αφήσουμε λοιπόν τα άτομα με αυτισμό να μας ξεναγήσουν στο δικό τους κόσμο…