Η Παγκόσμια Ημέρα Ανεκτικότητας καθιερώθηκε από την UNESCO για να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό για την ανάγκη αποδοχής της διαφορετικότητας.

Σε μια εποχή που κυριαρχούν τα στερεότυπα, οι προκαταλήψεις και το μίσος,η ανεκτικότητα θεωρείται ο θεμελιώδης λίθος για την ελευθερία έκφρασης, τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την αμοιβαία κατανόηση.

Στην Ελλάδα, όπου η κοινωνία μας γίνεται όλο και πιο ποικιλόμορφη σε διάφορα επίπεδα, η ανάγκη αποδοχής της διαφορετικότητας στις ανθρώπινες σχέσεις είναι επιτακτική. Άνθρωποι με διαφορετική εθνικότητα, θρήσκευμα, γλώσσα, σεξουαλικό προσανατολισμό, κ.ά. συνεχίζουν να είναι ευάλωτοι σε διακρίσεις, βία, εκφοβισμό και περιθωριοποίηση. Δυστυχώς, περιστατικά διακρίσεων λαμβάνουν χώρα καθημερινά στους δρόμους, στα σχολεία, στις γειτονιές, στους χώρους εργασίας…

Αν και αρκετοί από εμάς είμαστε ενάντια σε πολιτικές, γνώμες και συμπεριφορές που δεν συνάδουν με την έννοια της ανεκτικότητας, μπορεί, συχνά, να μην υποστηρίζουμε έμπρακτα την ιδέα τους σεβασμού και της αποδοχής της διαφορετικότητας.

Τι μπορεί να μας δυσκολεύει να «αγκαλιάσουμε» τη διαφορετικότητα;

• Ο τρόπος που σκεφτόμαστε κι επικοινωνούμε αντικατοπτρίζει αρκετές φορές την τάση μας να κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους. Πόσες φορές δεν αποδίδουμε σε μια ομάδα ανθρώπων που μοιράζονται απλά ένα χαρακτηριστικό πχ σεξουαλικό προσανατολισμό, συγκεκριμένους χαρακτηρισμούς; Αυτή η τάση μας συνήθως καταλήγει να ενισχύει τα στερεότυπα που υπάρχουν για συγκεκριμένες ομάδες αλλά και να μας περιορίζει να αναγνωρίσουμε και να εκτιμήσουμε τη μοναδικότητα κάθε ανθρώπου.

• Κάποιες φορές, δεν είμαστε εξοικειωμένοι με το διαφορετικό, επομένως στεκόμαστε με φόβο, καχυποψία ή και αδιαφορία απέναντι σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων. Μπορεί να μην είχαμε την ευκαιρία ή να μην έχουμε επιδιώξει να συναναστραφούμε ένα άτομο από άλλη εθνικότητα, να μάθουμε για ένα άλλο θρήσκευμα, να γνωρίσουμε μια διαφορετική κοινότητα. Επομένως, η έλλειψη εμπειρίας και γνώσεων μπορεί να εντείνει την προτίμηση συναναστροφής ανθρώπων με τους οποίους μοιραζόμαστε περισσότερα χαρακτηριστικά αλλά και να μας περιορίζει από το να συνδεθούμε ουσιαστικά με ανθρώπους διαφορετικούς από εμάς.

• Άλλες φορές, ενώ μπορεί να έχουμε περιέργεια για το διαφορετικό, στεκόμαστε διστακτικοί γιατί δεν ξέρουμε πώς να προσεγγίσουμε, να επικοινωνήσουμε, να ρωτήσουμε και να δείξουμε αυθεντικό ενδιαφέρον. Ίσως, λοιπόν, το ότι ερχόμαστε σε μια άβολη και μη οικεία θέση- το οποίο είναι και αναμενόμενο- να μας δυσκολεύει να γνωρίσουμε, να αγκαλιάσουμε αλλά και να επωφεληθούμε από την ποικιλομορφία και πολυφωνία.

Όσο σημαντικός είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης και του σχολείου στην αποδοχή της διαφορετικότητας, τόσο πολύτιμη είναι και η συμβολή της οικογένειας στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος αποδοχής κι εμπιστοσύνης.

Πώς μπορούν οι γονείς να ενισχύσουν την ιδέα της ανεκτικότητας;

• Η αποδοχή ξεκινάει από τη στάση της οικογένειας απέναντι στη μοναδικότητα του ίδιου του παιδιού. Δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι ένα παιδί θα δείχνει αυθεντικό ενδιαφέρον για τους άλλους ανθρώπους αν το ίδιο δεν νιώσει πρώτα αποδοχή και ζεστασιά στο σπίτι του.

• Οι γονείς αποτελούν πρότυπα προς μίμηση για τα παιδιά τους, επομένως ο τρόπος που μιλάνε, σκέφτονται και αντιμετωπίζουν τη διαφορετικότητα στη ζωή τους είναι πάρα πολύ σημαντικός. Είναι απαραίτητο να είμαστε εμείς πρώτα συνειδητοποιημένοι για τις δικές μας προκαταλήψεις αλλά και να είμαστε σαν οικογένεια ανοιχτοί να συναναστραφούμε οικογένειες με διαφορετικό υπόβαθρο από το δικό μας.

• Το θέμα της διαφορετικότητας χρειάζεται να γίνει μέρος των συζητήσεων της οικογένειας. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες να μιλήσουμε για τις διαφορές αξιοποιώντας τις δικές μας οικογενειακές ιστορίες, διαβάζοντας σχετικές ιστορίες και παραμύθια, βλέποντας μια ταινία ή σχολιάζοντας περιστατικά καθημερινής ζωής. Ο τρόπος που συζητάμε με το παιδί χρειάζεται να ανταποκρίνεται στην ηλικία και στο στυλ επικοινωνίας του.

• Τα παιδιά μπορεί να χρειάζονται ενθάρρυνση για να μιλήσουν για όσα παρατηρούν για τη διαφορετικότητα στην καθημερινή τους ζωή. Σημαντικό είναι να τα επιτρέπουμε να εκφράζουν ανοιχτά τις απορίες, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και να γνωρίζουν πως υπάρχει χώρος για περαιτέρω συζήτηση και ανάλυση. Με απλό και προσιτό λόγο, μπορούμε να τα βοηθήσουμε να μπουν στη θέση των άλλων ανθρώπων και να αντιληφθούν διαφορετικές οπτικές, καλλιεργώντας την ικανότητα ενσυναίσθησής τους.

Είναι απαραίτητο εμείς οι ενήλικες να συμβάλουμε στη μετάδοση της αξίας της ανεκτικότητας στα παιδιά ώστε να διασφαλίσουμε ένα μέλλον με λιγότερες διακρίσεις και βία και περισσότερο σεβασμό και αποδοχή.

* Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στο Miss or Madam https://missormadam.gr/featured/diaforetikotita-pos-na-tin-apodechtoume/